BEBEĞİMİN SEFASINI NASIL SÜRERİM, BUNUN SIRRI NEDİR?

Değerli okuyucularım, bütün anneler bebekleri olunca korku ile nasıl büyüteceği endişesi içindedir ve kolik ağrılar, uykusuz geceler, ağlayan perişan bir bebek maalesef çok sıklıkla karşımıza çıkmaktadır.

Gerçekte ise bu istenmeyen durumlar, maalesef bir kısmında doktorların da katkıda bulunduğu yanlış uygulamalardan kaynaklanmaktadır. Ben sizlere mutlu mesut, uyuyan bir bebek ve uyuyan mutlu bir anne olmanın sırlarını anlatacağım.

Baştan belirtmek isterim ki bütün cefanın sebebi yanlış besleme ve emzirme yöntemleridir.

Şimdi sorularla ve cevaplarla açıklayalım.

1-      Bebeğim doğdu fakat sütüm gelmiyor ve çok az, mama vereyim mi?

Cevap: Bebeklerimize bazı sağlık sorunları haricinde asla mama vermememiz gerektiğini bilin. Bebeklerinizin ilk gün süt ihtiyacı günlük olarak bebeğinizin kilogramı başına 40 mililitredir. Yani 3 Kg ağırlığındaki bebeğin 24 saatlik ihtiyacı toplam 1. Gün için 120 ml dir. Bu miktarı ilk günler sık emzireceğinizden 24 saat içinde verdiğinizi düşündüğümüzde saat başı sadece 5 ml dir. Yani sadece 1 tatlı kaşığıdır. Yani sizin sütüm çok az demenizin bir anlamı yoktur. Zaten vermeniz gereken miktar bu kadardır.

2. gün bu miktar Kg başına 60 ml, 3. Gün 80 ml, 4. Gün 100 ml, 5. Gün 120 ml ve sonra 125-140 ml/gündür.

Bu sebeple sütünüz az dediğiniz de bebeğinizin ihtiyacı da azdır ve asla mama vermenize gerek yoktur.

2-      Sütüm ne zaman yeterli olacaktır ve bebeğim doyacaktır?

Cevap: Şimdi bu duruma göre başlangıçtaki süt miktarımız az olması nedeniyle bebeğimizin midesini dolduracak kadar değildir ve midesi çabuk boşalacağından bebeğimizi ilk 5-6 gün yani sütünüz göğsünüzden kendiliğinden akıncaya kadar sık emzirmeniz gerekir.

Doğumdan sonra süt kendiliğinden göğsünüzden akınca artık sütünüz bol demektir. Yani bebeğinizin midesi 20-25 dakika emdiğinde dolacaktır. Sütün kendiliğinden göğüsten akması bebeğinizin midesinin dolmasını göstermesi açısından çok değerlidir. İlk gebeliklerde bu süre 5-6 gün iken 2. ve sonrası gebeliklerde süt daha erken günlerde (2-4 gün) süt kendiliğinden göğsünüzden akacaktır.

Sonuç olarak sütünüz göğsünüzden kendiliğinden aktığında bir emzirişte bebeğinizin midesi dolacak ve doyacaktır.

3-      Sütüm kendiliğinden göğsümden aktıktan sonra ne sıklıkla emzirmeliyim?

Cevap: Bebeğinizin midesi dolduğu zaman 2,5 saatten önce boşalmaz. Yani bebeğiniz 2,5 saatten önce acıkmaz. Bu sebeple bebeğinizi bundan sonra 3 saat ara ile emzirmeli ve uyuyorsa 4 saate kadar uyandırmamalısınız.

4-      Bebeğimin aranması ve ağlaması açlığı gösterir mi?

Cevap: Bebeklerde emme ve arama hareketleri yenidoğan refleksi dediğimiz bilinçsiz hareketlerdir. Bebek aç veya tok olsa da ağzına veya yanağına dokunulduğunda yapılan, bebeğin beyninin sağlıklı olduğunu gösteren istemsiz hareketlerdir. Aynı dizinize refleks çekici ile vurulduğunda dizinizin attığı gibi refleks hareketlerdir. Buna göre bu refleksler ve ağlama bebeğinizin acıktığını göstermez. Ağlama birçok sebebe ve bilinenin aksine çoğunlukla fazla beslenmeye, mide ve bağırsağın gerilmesine bağlıdır. Yani ağlıyor diye bebeğinizi emzirdiğiniz de bu rahatsızlığını daha da arttırırsınız.

5-      Bebeğimi sık emzirirsem ne olur?

Cevap: Yukarıda bahsettiğim gibi bebeğin midesi 2,5 saatten önce boşalmaz ve 3 saat araile emzirilmeli ve uyuyorsa ilk ay 4 saate kadar uyandırılmamalıdır. Eğer bebeğinizi aranıyor veya ağlıyor diye bu sürelerden önce emzirirseniz midesi boşalmadan emeceği için mide gerilecek ve sonunda emziriş sıklığınıza ve emiş süresine göre 3-5 gün içinde bebekte kıvranma, ıkınma ve inildemeler başlayacaktır. Buna rağmen ağlamalarını ancak emzirerek susturduğunuz için sık emzirmeye devam ederseniz midenin daha da gerilmesi ile önce taşar şekilde ve sonra fışkırır tarzda ağız burun dolusu kusacaktır. Bu tehlikeli bir durumdur ve bebeklerin solunum yollarına kaçışı ile hayati tehlike oluşabilecektir.

Bütün bunlara rağmen bebeğinizi sık emzirmeye devam ettiğiniz takdirde mideden sonra bağırsaklar gerilecektir ki bu bebeğin sancılanması ve ciyaklayarak ağlamasına sebep olacaktır. İşte bu durumda anne bebeğinin aç olduğunu düşünerek emzirecek ve bebek yarım saat ile bir saat sakinleyip uyuyacaktır. Anne bunu bebek açmış, bak emdi ve uyudu diye değerlendirecektir. Fakat süt mideden bağırsağa geçmeye başladığı anda gergin olan bağırsak daha da gerilecek ve bebek bir saati bulmadan daha şiddetli bir şekilde ağlayacaktır. Anne bebeğini tekrar emzirecek ve bebek tekrar sakinleşecek fakat bir saate varmadan daha şiddetli ağlayacak ve anne emzirecek bebek ağlayacak ve ağladıkça daha sık emzirecek ve kısır bir döngü içine girecektir.

Anne bebeği istenilenin de üzerinde kilo alsa da benim sütüm az diyecek ve bebeğine mama verecektir. Maalesef doktorlar ve sağlık personeli de bebeğin kilosunu dikkate almadan mama verilmesini önermektedir.

Gerçekte ise durum açlık değil fazla beslenemeden kaynaklanmıştır. Bütün bunlar bebeğinizin 20-30. günleri arasında gelişir.

6-      Kolik ve gazlı bebek nedir ve önlenebilir mi?

Cevap: Kolik denen olay gerçekte bağırsağın aşırı gerilmesi ve buna bağlı bebeğin aşırı ağlamasıdır. Yani sebebi bebeğin midesinin boşalmasını beklemeden yani 3 saatten daha sık emzirmedir. Yukarıda bahsettiğim gibi bu yanlış emzirme sonucu aşırı gerilen bağırsak olay devam ettikçe sonunda tonus dediğimiz gerginliğini kaybedecek, adeta sönmüş bir balon gibi olacaktır. Sönmüş gevşemiş bir balon nasıl içinde kolay hava biriktirir ve şişirilir hale gelmişse bağırsak da bu hale gelince içinde kolaylıkla gaz biriktiren ve kakayı itemeyen ve bunun sonucu devamlı ağlayan bir bebek oluşacaktır. İşte kolik ve gazlı bebek bu demektir. Hiçbir gaz ilacı veya yöntem çare olamaz ve bebeğin ağlamaları durdurulamaz. Tek çare besleme sıklığının azaltılması yani besleme aralığının 3 saat ve hatta üzerine çıkarılmasıdır. Hatta bebeğin emiş süresinin de kısaltılması da gerekir.

7-      Bebeğimi yine de sık emzirirsem ne olur?

Cevap: Bebek midesinin boşalması beklenmeden emzirildiğinde miktar olarak az emecektir. Anneler bunu bebeğim kısa süre emiyor 3-5 dakikada bırakıyor diye tariflerler. Mide boşaldığı takdirde bebek 20-25 dakika emecektir. Eğer bebeğiniz çok kısa süre emiyorsa bebeğiniz açlıktan değil midesinin dolu olması sebebiyle gerilmesinden ağlamaktadır.

Bebek mide boşalmadan emdiğinde boş olmasına göre daha az emeceğinden, göğüs daha az boşalacak ve anne sütü de daha az yapılacak ve daha az yapıla yapıla giderek süt azalacak ve kesilecektir.

Bundan daha kötüsü de 4 ay civarında bebekte emme ve arama refleksi kaybolacak, anne daha önce refleks olarak bilinçsizce emerken, bebek bilinçlenince emdiğinde karnının daha çok ağrıdığını anlayınca emmeyi ret edecek ve anne bebeğinin kendiliğinden sütünü terk ettiğini söyleyecektir. En kötü durum budur. Annenin sütü olmasına rağmen bebeği emmeyecektir.

8-      Bebeğime niçin mama vermemeliyim ve başka ne vermemeliyim?

Cevap: Herşeyden önce bilinmesi gereken bütün mamalar (özel mamalar hariç) inek sütünden hazırlanır. Anne sütü bağırsaklarda koruyucu bakteri yapısından bir flora oluştururken mamalar aksine olumsuz ve hastalığa yatkın bir flora oluşturur. Ayrıca mamalar inek sütü olduğundan, 2 yaşından önce inek sütü ile karşılaşan çocuklarda inek sütü alerjisine bağlı solunum hastalıkları (alerjik rinit, alerjik, bronşit, geniz eti büyümeleri, ortakulak iltihapları gibi kronik hastalıklar ve ameliyatlar), bağırsaklarda kanama, emme fonksiyonlarının bozulmasına, anemilere, kusma ve ishallere, ciltte atopik dermatit ve diğer allerjenik reaksiyonlara yol açacaktır. Yani mama asla dost değildir. Bunu asla unutmayın.

Bebeklerinize 2 yaşını bitirinceye kadar asla mayalanmamış süt içeren gıdalar vermeyin. Mayalı olan süt ürünleri yoğurt, peynir ve kefir probiyotiktir, çocuklarımızı hastalıklara karşı korur, zamanı gelince başlanır ve en büyük dostumuzdur. Fakat bunların dışında sütün mayalanmadan girdiği (sütün kendisi, mama, devam sütü, pirinç unu, muhallebi, sütlaç, bisküvi, kek, pasta, krema, dondurma vb) çocuğumuza verilmemelidir. Çünkü inek sütü proteini 2 yaşından önce çocuklarımıza verdiğimizde allerjik solunum (allerjik, bronşit, allerjik rinit, geniz eti büyümesi, astım vb.), bağırsak ve cilt problemlerine yol açacaktır.

İnek sütü proteini anne sütüne de geçtiğinden anneler de bu maddeleri emzirdikleri sürece almamalıdırlar.

9-      Anne sütü niçin değerlidir?

Cevap: Anne sütü 3 yönden çok değerlidir.

a-      Anne sütü en değerli ve eşsiz bir gıdadır. Bebeğinizi yaratan Allah bebeğinizin ihtiyaçlarını en iyi bildiğine göre ihtiyaçları ne ise sizin sütünüzde o tam ihtiyacı kadar vardır. Her annenin sütü kendi bebeğine özeldir. Bir bebekte A maddesine ihtiyaç daha fazla ise onun annesinde A maddesi, diğer bebekte B maddesine ihtiyaç daha fazla ise onun annesinin sütünde B maddesi daha fazladır. Hatta gebelik haftasına göre anne sütleri farklılık gösterir. Anne sütüne yakın bir madde yoktur. En yakın madde güneş kadar uzakta ve güneş kadar yakıcıdır.

b-      Anne sütü bebeklerinizi hastalıklardan koruyan en değerli maddedir (ilaç, aşı veya ne derseniz). Çünkü onu yaratan Allah hiçbir yarattığını başıboş ve korumasız bırakmadığı gibi bebeğinizi de rahim sıfatı, şefkat ve merhametiyle sizin sütünüzde tecelli ederek enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı koruyucu maddeler bulundurmuştur.

c-       Anne sütünün değeri 5-6 aylıktan sonra daha da artar. Anne sütüne sadece gıda olarak bakanlar bu devreden sonra ek gıdalar başlanacağından değerinin azalacağını zanneder. Gerçekte ise değeri artar. Çünkü bebekler 5-6 aylık olunca annesinin hayati değerde olduğunu fark eder ve herkes nasıl değerli eşyalarımızı kaybetme korkusu yaşıyorsak bebekler de annesini kaybetme ve annesinin kendisini terk edeceği korkusuna kapılır. Bu korku çalışan annelerin bebeklerinde daha şiddetli olur. Çünkü anne işe giderken gerçekten bebeğini terk etmektedir. İşte bu dönemde bebek bu korkularla geceleri sık uyanır ve annesinin gözünün önünden ayrılmasını istemez. Geceleri annesinin olmadığı korkusuyla ağlayarak uyanan bebeği annesi göğsüne tuttuğunda bebek bir iki dokunur sakinleşir ve uyur. Açlıktan uyanmamıştır. Annenin göğsüne dokunup birkaç damla süt emince “canım annem burada, beni çok seviyor” diyerek huzur bulur. Bu korku 20 ay ve hatta 2 yaşına kadar sürer ve annesi bu süreye kadar emzirdiğinde “ canım annem, beni çok seviyor ve beni bırakmaz” diyerek toplum içine yüksek bir öz güvenle çıkacaktır.

Bundan daha önemlisi anne sevgisine tatmin olur. Anne sevgisini tatmin sözcüğünü özellikle belirttim. İnsanlar bebekken yapması gerekenler engellendiğinde geriye dönerek (regresyon) ileriki dönemde bunu yapar. Tıpkı 2-3 aylıkken elini ağzına götüren bebeğin engellenmesi durumunda daha sonra ilk ve orta okulda parmağını emmesi gibi. İşte bebekken anne sevgisine tatmin olmayan insan ileriki hayatında bu tatmin başka şeylerde arar. İşte batı toplumunun ahlaki çöküşünün sebebi budur ve bu tatminin homoseksüalite, uyuşturucu vb. sapkınlıklarda aranmasından kaynaklanmaktadır. Anne sevgisine tam tatminin tek yolu en az 20 aya kadar emzirmedir. Bunun yerini hiçbir şey tutamaz ve bu sebeple anne sütünün değeri 5-6 aylıktan sonra en üst derecededir.

10-   Bu süreye kadar emzirmek ve anne sütünün bol olması için ne yapılmalıdır?

Cevap: Anne sütünün bol olması için yapılacak iki şey vardır.

A-     Anne göğsünün tam boşaltılması gerekir. Anne göğsünden süt ne kadar boşalırsa o kadar yapılacağından anne göğsü tam boşaltılmalıdır ki tam hacmiyle süt yapılsın. İşte bunun için yapılacak 3 şey vardır.

a-      Annenin göğsünü boşaltabilmesi için bebeğin midesinin tam boşalması gerekir. Bunun için de 3 saat gerekir. Uyuyorsa 4 saate kadar uyandırmamak gerekir.

b-      2,5-3 aya kadar tek göğüs bebeğin doyması için yeterlidir. Bu sebeple her defa değişik göğüsü emzirmek gerekir.

c-       Bebekler normal tutuş pozisyonlarında, alt çene hareketli olması sebebiyle göğüsün birbirlerine bakan yönlerini emer. Koltuk altlarını boşaltamaz. Annenin koltuk altlerında 10. Gün civarında süt birikmesine bağlı ağrılar ve hatta mastite kadar varan durumlar meydana gelir. Bebeğin koltuk altlarını boşaltabilmesi için bebek ayaklar koltuk altına gelecek şekilde ters tutularak emzirilir. Bu sayede koltuk altları da boşalır, anne rahatladığı gibi göğsünün her yerinden süt yapılır.

B-      Anne sütünün bol olması için ikinci yol bol su içmektir. Sütün %95 i sudur. Süt anne vücudundan herşeyi (protein, vitamin, mineral, demir, kalsiyum vb.) sömürür. Fakat anne yeterli su içmezse süt yeterli olmayacaktır. Yukarıda bahsettiğim gibi inek sütü proteini süte geçeceğinden anne inek sütü içmemelidir. Bunun yerine kalsiyum kaynağı olarak anne mayalı süt ürünü (peynir, yoğurt ve kefir) almalıdır. Hergün yarım kilo civarında yoğurt yemelidir. Yoğurdu ayran olarak içerse hem yoğurt yemiş olur hem de su içmiş olur. Yine annenin demire, vitamin ve mineraller ihtiyacı vardır. Bu konuda en değerli gıdalar pekmez ve meyvalardır. C vitamini demir emilimini arttırır. Bu sebeple her gün 2-3 yemek kaşığı pekmezi, taze meyva suları ve üzerine ekleyeceği sularla hazırlayacağı 1,5-2 litrelik bir içecek hazırlamalı ve içmelidir. Fakat bu suyu yudum yudum gün içinde yayarak içmelidir. Bu sayede su idrarla atılmayacak ve hazırlanan içeceğin her içerdiği madde verimli şekilde anne sütüne geçecek, anne sütü kaliteli olacak, anne vitamin ve mineral eksiği olmayacak ve bol su içecektir.

Bunları yaptığı takdirde anne sütü bol olacaktır. Yani kısaca göğüs tam boşaltılacak ve bol su içilecektir. Sütü arttırmanın yolu budur.

11- Bebeklerimizde gaz oluşmasını nasıl önleriz?

Bebekler anne sütü emerken aynı zamanda hava yutarlar. Midelerindeki gaz dediğimiz şey yuttuğu havadır. Bu havanın ağızdan çıkarılması ve bağırsağa geçmesinin mutlaka önlenmesi gerekir.

Bunun için bebeğin geğirtilerek ağızdan gazı çıkarıldıktan sonra en az yarım saat sağ yanlarına yatırılmalıdırlar. Çünkü mide çıkışı sağa doğrudur ve sağa yatırıldığında mide çıkışı yani bağırsak aşağıya gelir. Süt de sıvı olduğundan bağırsağa doğru yönlenirken, hava yukarı yani bağırsağın ters yönüne gider ve bağırsağa geçmez. Aynı zamanda bebeğin yatağı 30 derece kadar eğimli olmalı ve baş yukarıda olmalıdır. Bu şekilde de yine süt aşağıya yani bağırsağa gidecek ve hava ağıza doğru yönelecek ve bağırsağa geçmeyecektir. Bu şekilde aynı zamanda mide içeriği ağıza gelmeyecektir.

12- Bebeğin ağzında pamukçuk olmaması için ne yapmalıyım?

Bebeğin gazı çıkarıldıktan sonra ağzına 1-2 çay kaşığı kaynamış su verilmelidir. Bu şekilde bebeğin ağzı temizlenecek ve pamukçuk olmayacaktır.

Anne sütü aldığı sürece bebeğin suya ihtiyacı yoktur. Suyun verilme sebebi ağzı temizlemek içindir. Bebek genellikle bu suyu içmez.

Aynı şekilde anne de göğsünü emzirmeden önce ve sonra kaynamış suyla temizlemelidir.

13- Anne sütü aldığında bebeğin vitamin ve demire ihtiyacı var mıdır?

Anne sütü Allah’ın bebeğe özel hazırlanmış bir gıda olduğundan ne ihtiyacı ne varsa onu tam olarak içerir.

Şu çok net bir gerçektir. Anne sütü alan hiç bir bebeğin kemikleri zayıf kalmaz ve kansızlık oluşmaz.

Anne sütünde D vitamini azdır fakat eksik değildir. Eksiklik hatadır ve Allah’ın hata yaptığını söylemek kimsenin haddine değildir. D vitamini diğer maddelere göre karşılaştırılırsa azdır doğrudur fakat kalsiyum o kadar güzel emilir ki D vitamini o kadar gereklidir. Yani tam ne kadar gerekiyorsa o kadar D vitamini vardır. Yine anne sütünde demir azdır fakat eksik değildir. Anne sütündeki demir o kadar güzel emilir ki ancak gerektiği kadar demir anne sütünde bulunur.

Bu sebeple anne sütüyle beslenen bebeklerde D vitamini, diğer vitamin ve demire ihtiyaç yoktur.

14- Bebeğim 5 günlük zayıfladı, acaba sütüm mü yetmiyor?

Bebekler doğumdan sonraki 5-6 gün doğum kilosunun %10 u kadar zayıflar, 10-12. günde doğum kilosuna erişir ve daha sonra günde 20-30 gr alır. Yani zayıflaması normaldir ve sütünüzün yetmediği anlamına gelmez.

15- Bebekte sarılık olmaması için sık emzirmem söyleniyor doğru mudur?

Bebeklerde ilk 5-6 gün yenidoğan sarılığı denen fizyolojik sarılık gelişebilir. Bu sarılık 5-6 gün sonra azalarak kaybolur. Yani tehlikesi kalmaz. İlk 5-6 gün bebeğin midesini dolduracak yani tam doyuracak kadar süt olmadığından sık emzirmek gerekir. Fakat süt kendiliğinden göğüsten akmaya başlayınca sık emzirme ihtiyacı kalmaz ve bundan sonra 3 saat aralarla emzirmek gerekir.

İşte belirttiğim bu hususlar dikkate alındığından huzurlu, mutlu ve sağlıklı bir bebeğe sahip olarak sefasını sürer cefasını çekmez anne ve baba olmanın mutluluğunu yaşarız.

UZ. DR. CENGİZ SANDIKLI      12.06.2016

ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI UZMANI

DEVAM EDECEĞİZ